Жалпы химия пәнін кредиттік оқу жұмысымен оқыту.

Aqmola oblysy bilim basqarmasynyń ganyndag’u

«Kὀkshetay qalasy, Jog’ary kolledj» MKQK

Hımııa pániniń mug’limi

 Mỷhamedjanova M.K

Jalpy hımııa pánin kredıttik oqỷ gúısimen oqytỷ.

Qazaqstanda kredıttik oqỷ gúısi 19 g’asyrdyń 90-shy jyldarynyń ortasynan stıhıi’aly qalyptasa bastardy. 15 tamyz 2007 jyly «Bilim tỷraly» jańa zań qabyldandy, osy zańda «kredı’ttik oqytỷ tehnologııaasy» ug’ymy zańanamada anyqnalg’an. Kredıttik oqytỷ tehnologıi’asy – bilim alỷshy men oqytỷshynyń oqỷ jumysy kὀleminiń birizdiliginen ὀlshem birligi retinde kredıtti qoldanỷ arqyly, bilim alỷshynyń pánderdi tańdaỷy jáne rettilikpen oqỷyn ὀz betinshe josparlaỷ negizinde júzege asyrylatyn júi’e. Onyń maqsaty -stỷdentterdiń kἀsibı daıyndyq deńgeın arttyrỷ, olardyń jeke  shyg’armashylyq qabiletterin jan-jaqty damytỷ, qajet bolg’an jag’daıda stỷdentterge jaqyn jáne alys  shetel jog’ary oqỷ oryndaryna kedergisiz aỷysy

múmkindigin berú.

Jalpy hımııa pánin «Avtokὀlikterge tehnıhalyq qyzmet kὀrsetú, jὀndeỷ jáne pai’dalanỷ» mamandyg’ úshin oqỷ bag’darlamasy negizinde kredıttik oqytú tehnologııasynyń oqỷ bag’darlamasy. Pánniń kὀlemi: 2 kredıt ( 30  aỷdıtorııalyq dáris sabaqtary, SÓOJ-30 s,SÓJ-30 s) ;  1,2-shі   semestr boıynsha oqytylady.

Jalpy hımııa pánin oqytỷ bag’darlamasynda hımııaalyq elementterdiń qurylymy, qasıetteri jáne qosyndylary tỷralỷ oqytỷdyń joldary naqty kὀrsetilgen. Sog’an qarap hımııany «Avtokὀlikterge tehnıhalyq qyzmet kὀrsetú, jὀndeỷ jáne

paıdalanỷ» mamandyg’ymen baılanystyryp, hımııalyq zattardyń qasıetteri , gazdar, metaldar, kompleksti qosylystar t.b. olardyń  qalaı paıdalanỷyn , slesar isinde taỷarlarynyń qasıetterine, qurylylymyna, qoldanỷ barysyndag’y sapasyna áserimen tanysỷ arqyly ushtasady.

Mysaly; quımalar ὀndirisi úshin shoıyn men bolat –mańyzdy qorytpalar bolyp tabylatyny. Mashına jasaỷda sur shoıyn quımalary eń kὀp qoldanylady. Shoıyn  qasıetteri, shoıyn bolattan kὀmirtegi mὀlsheriniń jog’ary bolỷymen jáne quıy qasıetiniń ὀte sapaly bolỷymen erekshelenetini. Tústi metaldardyń erekshelikter, tústi metaldardag’y mys, alıỷymınıı, qalaıy, sınк, qorg’asyn, nıkel, tıtan, magnıı t.b. sondaı-aq bulardyń negizdiligimen tanysa alady.

Quımalar. Коrrоzııa . Коrrоzııamen kúres.

Maqsaty:  studentterge quımalardyń túrlerin, qoldanỷyn quımalardyń ne ekenin túsinỷ úshin metaldar balqysyn, arasyndag’ qubylystaryn túsindirỷ. Qorshag’an ortanyń áserinen metaldyń jańa hımııaalyq qosylys túze kúıreỷin kоrrоzııany jáne onymen kúresỷ ádisterin túsinỷ.

Jospar:

1.     Quımalar

2.     Quımalardyń qubylystary

3.    Коrrоzııa .

4.    Коrrоzııamen kúres.

Negizgi ug’ymdar: jeńil quımalar ( dıỷralıỷymınıı, electron, magnelıı), arnaỷly bolattar ( marganesti bolat, hromdy bolat, nıkeldi bolat, volframdy bolat,), fntıfrıksıondyq quımalar (qorg’asyn babbıt, qalaıyly babbıt), tỷstỷ quımalar (qola, jez, konstatın, nıhrom, dáneqer, melhıor), ıntermetaldyq qosylys, pasıvatarlar, galvanıkalyq ádis, ottektendirỷ, fosfattandyrỷ, azottandyrỷ, sıandandyrỷ, elektrohımııalyq qorf’aỷ.

SÓOJ suraqtar:

1.     Quımalar degen ne? Quımalardyń halyq sharỷashylyg’ynda qandaı mańyzy bar?

2.     Коrrоzııa degen ne?

3.     Hımııaalyq jáne электро elektroımııaalyq kоrrоzııa qalaı?

4.     Quıma bolg’anda, olardyń arasynda qandaı qubylystar bolỷy mỷmkin ? Оlardy ata.

5.     Metaldardy kоrrоzııadan qandaı ádistermen qorg’aıdy?

6.     Massasy 3,68 g alıỷymınıı men mystyń quımasy tuz qyshqylynyń artyq mὀlsherimen ὀńdegen 1,77 л (q.j.) sỷtek

alynady. Quımadag’y metaldardyń massalyq úlesin esepteńder.

7.     Tabıg’atta metaldar qandaı túrde? Ken degen ne?

8.     Qara  jáne tústi metallỷrgııa  degen ne?

         Kredıttik oqỷ gúısin iske asyrỷdyń jeke jumysyn  uıymdastyrỷ bolady. Kredıttik oqytỷ tehnologııasynyń kelesi pozıtıvtik jag’y— oqỷ materııalyn júıeli baqylap, sapaly meńgertip qadag’alaỷ. Pozıtıvtik jag’yn aıta otyryp, biz bir qatar máselelerdi

sheshỷimiz qajet jáne Kredıttik oqytỷ tehnologııasyna aỷyrtpalyqsyz kὀshỷge múmrindik nỷady. Qazirgr zamannyń bilim talaby bilim berú tehnologııasyn belsendi engizỷ bolady.

Qoldanulg’an ádebıetter:

1.     http://engime.org

2.     https://baribar.kz/

3.     B.Birimjanov, N. Nurahmetov. «Jalpy hımııa» , Almaty, Ana tili  1992 j.

4.     К. Ahanbaev.  «Hımııa», Almaty, Ana tili  1993 j.

5.     Glınka; «zadachı ı ỷprajnenıe»

Qosymsha ádebıetter:

1. Begalıva J., Shoqybaev J . «Jalpy hımııa praktıkỷmy». Almaty,Raỷan.-1994 j.